Spreuken maken de man (9)


Vijfde vaderlijke vermaning - Spreuken 4:1-9

Dit artikel bestaat uit vijf onderdelen.

Allereerst een korte terugblik op het vorige artikel over Spreuken, als tweede loop ik Spreuken 4:1-9 bij langs.

Als derde onderdeel bespreek ik het onderwerp vanuit onze verantwoordelijkheid, met het vierde onderdeel wordt het artikel afgesloten en als vijfde onderdeel... enfin dat zie je wel

1. Terugblik

Even geleden heeft Berdien Sikkens geschreven over de vierde vaderlijke vermaning. Daarin werd gesproken over `het sieraad van de bestendige wijsheid´. De wijsheid zal ons, net als een sieraad doet, mooier maken als we het hebben. We zien dat uiteindelijk de wijsheid zal zegevieren boven de dwaasheid. En de wijsheid maakt dat je niet meer bang hoeft te zijn. Want in wijsheid zit altijd geloof: je hoeft niet bang te zijn, want je mag hopen in de Here.

2. De tekst

Ook in de vijfde vaderlijke vermaning wordt gesproken van wijsheid als sieraad. En deze vermaning is: verwerf wijsheid. Het thema van vers 1-9 is:

Het begin van wijsheid? Verwerf wijsheid!

Het stuk start met de oproep om te luisteren naar de lessen van je vader. De studiebijbel van de HSV merkt hierbij op dat in deze vermaning de vader laat zien dat hij ook eenmaal jong is geweest. Hij weet dus waarover hij spreekt. De vader is zelf ook onervaren geweest en liet zich door zijn vader wijsheid onderrichten.

Met het verwerven van wijsheid ga je een soort `weder-kerige´ relatie aan. Als je er energie in steekt en het belangrijk vindt om wijs te worden, zal de wijsheid je iets teruggeven, wordt hier gezegd. Het zal je bewaren, je beschermen en verheffen. Wijsheid geeft je hoofd een bevallige krans en een mooie kroon. Wijsheid hebben is een prachtig sieraad!

3. Verantwoordelijkheid

Verwerf inzicht

We willen in dit artikel jouw verantwoordelijkheid in het maken van keuzes uitlichten. Voor deze keuzes heb je namelijk wijsheid nodig. In je leven kun je verschillende keuzes maken. Welke kleren kies ik vandaag bijvoorbeeld, of koop ik dit shirt wel of niet? Ga ik wel naar de voetbal of niet, etc. Er zijn kleine keuzes: wat doe je op je boterham deze ochtend. En grote keuzes: welke opleiding kies je.

Volwassen worden is gelijk aan het leren keuzes maken. Je ouders doen het niet meer voor je, je moet het zelf gaan doen. Omdat je op deze manier zelfstandig wordt. Keuzes kunnen goed en slecht uitpakken. Dat weet je niet van tevoren... dat is vaak lastig.

Ik zou wel heel graag willen weten als ik aan een bepaalde opleiding begin of ik het ook zou halen, en of ik daarna ook werk kan krijgen. Als dit niet zou gebeuren zou ik nu nog snel een andere keuze maken. Of als ik nu nog een uurtje langer leer voor een toets of mijn cijfer dan ook omhoog zou gaan. Als dat niet zou gebeuren zou ik direct stoppen en anders... toch nog even door bikkelen! Als je van tevoren zou weten wat je moet doen om een goede afloop te krijgen... Hmm, dat lijkt me heerlijk!

Je zou op deze manier graag alles in de hand willen houden, maar dat is niet wat de Here wil. Zo heeft hij ons niet geschapen, dat we in de toekomst kunnen kijken en op grond daarvan beslissingen kunnen nemen. Jammer.

Jammer?

De crux

Om een juiste beslissing te nemen zullen we dus moeten proberen om wijs te zijn en wijzer te worden.

Het mooie van mens zijn is dat we deze verantwoorde-lijkheid hebben. Zo wordt ons dienen van de Here ook echt! Als we van tevoren zouden weten wat er zou gebeuren... Zouden we dan echt onze verantwoordelijk-heid zien en nemen? Het mooie is dat de Here jou voor dingen plaatst en jij daarop mag reageren en beslissingen moet nemen.

En nu is het de crux om beslissingen te nemen met wijsheid!

Ja, daar hebben we dat woord weer: wijsheid. Heerlijk zou het zijn als je alle wijsheid in pacht zou hebben. Tenminste, dat heb ik weleens gedacht. Dat zou fijn zijn: als ik het juiste weet te zeggen op een goed moment. Of ik precies weet wat de verstandigste beslissing is op mijn werk of in de kerk. Maar ja... vaak voel je op dat moment wel een verschil met oudere mensen... Die zijn zoveel meer ervaren, en weten uit ervaring ook een juiste opmerking te maken.

Hoe kom ik ook zover?

Spreuken bestrijden onervarenheid

Niet voor niets geeft de Here ons als jongere mensen de Spreuken ter lering en ter overdenking. Hierin staat: verwerf wijsheid, verwerf inzicht. Dat doe je niet door niets te doen. Maar door te leven! Door dingen te doen en verantwoordelijkheid te nemen. Hoe verder je op je levenspad komt, hoe wijzer je wordt. Want keuzes maken met een geopende Bijbel, verantwoordelijkheid nemen, levert inzichten op: zo kan ik het de volgende keer beter wel of niet doen. De onervarenheid die je hebt als jeugdige beoordeelt de Here niet als zonde, maar Hij geeft je wel een Bijbelboek als Spreuken om je in te verdiepen en je onervarenheid weg te nemen.

Als je volwassen wordt leer je keuzes te maken. In vriend-schappen, in geld beheren, in het geloof. Soms kan het je ook weleens te veel worden. Helemaal als het niet zo gaat zoals je had verwacht. Of als je tegengas krijgt van je omgeving. Als ze het niet met je eens zijn, of jij bent het niet met hen eens. Pff. Keuzes, keuzes, keuzes! Tja, zegt de spreukendichter dan: `verwerf wijsheid, verwerf inzicht´. Tegengas van je omgeving kan heel erg goed zijn en ervoor zorgen dat je inzicht verwerft! Denk erover na, toets alles aan Gods Woord, wees kritisch op jezelf!

Echte wijze keuzes kun je alleen biddend maken. Dat betekent bijvoorbeeld concreet: je hebt heel erg lang gedaan om een juiste studiekeuze te maken. Je weet niet wat ervan komt. Moet je het nou wel of niet doen. Leg ook deze keuze voor aan de Here en vraag of Hij je inzicht wil geven. Daarbij kun je verschillende vragen overwegen: doe ik er wijs aan deze opleiding te doen? Zal het veel geld kosten? Heb ik de beschikking over het geld? Kan ik dichtbij een kerkelijke gemeente studeren, etc, etc. Allemaal omstandigheden die meewegen met het maken van een keuze. En praat erover met je omgeving. Met ouders, vrienden, je ouderling uit de kerk. Zien zij hetzelfde? Hebben zij nog punten waar je niet aan hebt gedacht? Je staat niet alleen, wijsheid is juist weten dat je advies nodig hebt!

Keuzes die je zelf niet maakt

Naast alle keuzes die je in je eigen leven maakt, worden er ook dingen voor je besloten. Zo zijn jongere mensen, die nu tussen de 14 en 20 jaar zijn, bijna allemaal `met de ouders´ meegegaan bij de vrijmaking in 2003 (of daarna). Immers, toen was jij tussen de 0 en 10 jaar. Dat maakte dat je nog geen eigen keuze hierin kon maken. Even geleden was dat nog wel anders. Toen moesten de jongeren zelf ook heel goed nadenken over de kerk. En toen was het niet zo `gewoon´ om te horen bij De Gereformeerde Kerken (hersteld).

Het gevaar dat hierdoor ontstaat is dat je er niet zo over nadenkt bij welke kerk je hoort. Dat je er ook niet zo over nadenkt waarom deze kerk er eigenlijk is. En dat je er niet bij stilstaat waarom de vrijmaking in 2003 er is geweest. Maar pas op! Zo´n keuze die je ouders hebben gemaakt, heeft wel heel erg veel invloed op je leven nu! En dat is zo geweest bij de hele kerkgeschiedenis, alle reformaties, hervormingen en verenigingen uit de geschiedenis. Deze keuzes heb jij misschien niet gemaakt, maar je moet wel leren om de keuzes te begrijpen en te snappen waarom de weg van de kerk zo is gegaan. Alleen op deze manier kun jij later ook je eigen kinderen vermanen en zeggen: vergeet mijn onderricht niet! Blijf op het pad van de wijsheid!

4. Tot slot

Wijsheid verkrijgen is zoiets als: `al doende leert men´. En heel belangrijk hierbij is: luister naar andere wijze broeders en zusters die je steunen en met je mee kunnen denken. Want je hoeft niet te denken dat je alleen staat in deze wereld. Nee, juist daarom is de kerk er. Hierop ben ook jij aangewezen! Jouw broeders en zusters kunnen jou helpen, vermanen en onderrichten.

Wijsheid heeft altijd te maken met geloof. Je legt belangrijke keuzes voor aan de Here en je beseft dat uiteindelijk Hij je leven bestuurt. Laat je wijs worden, lees de Bijbel, loop op het pad van de wijsheid, maak keuzes in geloof.

Wijsheid levert je iets op. Op het moment dat jij het pad der wijsheid bewandelt, zul jij een prachtig sieraad ontvangen! Een heerlijk geschenk van God, als zegen op jouw gelovige inzet. Een sieraad dat mooier is dan wat ook en dat je ook steeds wat teruggeeft. Het zal je beschermen, het zal je verheffen, het zal je minder bang maken. Kortom: een prachtsieraad.

5. Het pad van de wijsheid leidt tot een prachtsieraad!