Moderne Media (1)


Met de komst van Moderne Media is er in een korte tijd veel veranderd. Ieder huishouden heeft tegenwoordig een televisie en minstens een computer met een snelle internetaansluiting. Werk, studie, aankopen, ontspanning, contacten bijhouden, overal is het internet voor geschikt en het hele gezin kan meedoen.
Ik heb een inleiding mogen houden op de Bondsdag in Leusden over Moderne Media. Die inleiding is de basis voor deze artikelen. Dit artikel begint met een omschrijving van Moderne Media, mobiele telefonie en internet in het algemeen. Vervolgens zullen we een aantal gevaren van Moderne Media bij langsgaan.

Internet: ongekende mogelijkheden


Heel het gezin maakt gebruik van Moderne Media. Van de 4 t/m 7 jarigen kijkt 97% tv, speelt 84% met de spelcomputer. De gemiddelde startleeftijd van tv-kijken is op 1,1 jarige leeftijd, en van computergebruik is dat 3,1 jaar. Deze groep zit gemiddeld 54 minuten per dag achter de tv, en 20 minuten achter de pc, boekjes worden zo’n 25 minuten per dag gebruikt.

Op het internet kun je, veel beter dan de televisie, zelf kiezen wat je ziet, wanneer je het ziet en hoe lang je het ziet. Het is zonder grenzen, de mogelijkheden zijn eindeloos. Informatie van heel de wereld kun je bekijken. Iedereen die een foto, filmpje of tekst wereldkundig wil maken kan dat op het internet zetten en overal kan het bekeken worden. Zo wordt er op een populaire filmpjessite, YouTube.com, per minuut 20 uren aan nieuw filmmateriaal gezet. Over elk onderwerp wat je te binnen schiet en waar je iets over wilt weten, kun je op het internet terecht. Is het niet vindbaar op de informatiesite Wikipedia, dan kun je het wel vinden via de zoekgigant google. Alle nieuwtjes komen we daardoor binnen no-time te weten.

1. Wat is wat?


Wat zijn Social Media? De moderne media worden vaak ook de sociale media genoemd. Sociaal, omdat je via het internet ook zeer gemakkelijk contacten kunt leggen met anderen. Via Facebook kan iedereen een eigen profiel maken, waarop je informatie van jezelf en foto’s kan zetten. Anderen kunnen je profiel bekijken, als je daar toestemming voor geeft. Dan kun je reageren op elkaars teksten en foto’s. Hyves en MySpace zijn vergelijkbare sites. Van Facebook wordt zeer veel gebruik gemaakt. Sinds maart dit jaar heeft Facebook 901 miljoen maandelijkse gebruikers over de hele wereld. Nederland telt 7,3 miljoen mensen die Facebook gebruiken.

Door Sociale Media is het mogelijk om met mensen over de hele wereld contact te hebben. Familie in Venezuela, een Basketbal-fan in België of een postzegelverzamelaar op de Paaseilanden. Iedereen is even dichtbij. Men kan elkaar motiveren en goede informatie met elkaar delen. Maar ook andere religies, levensovertuigingen, vele manieren van Bijbelinterpretaties, inzichten en filosofieën komen binnen ons handbereik. Mensen met verkeerde gedachten kunnen contacten hebben over de hele wereld, denk aan Breivik, de schutter in Noorwegen, die op het internet contact had met gelijkgezinden.

Het mobieltje Naast de snelle ontwikkeling van het internet en de sociale media, moeten we noemen de opkomst van de mobiele telefonie. En de mogelijkheid om te internetten op de mobiele telefoon. Aan het einde van afgelopen maand bleek dat van de kinderen van 12 jaar bijna iedereen een mobiele telefoon heeft. En van de 17 jarigen heeft 80% een smartphone (een duurdere soort mobiele telefoon, waarmee je ook kunt internetten).
In maart 2012 waren van de wereldwijd 900 miljoen Facebook-gebruikers 500 miljoen mensen die Facebook via hun mobiel gebruikten.

Virtuele wereld Alles overziende kunnen we van het internet en de moderne media zeggen dat het een eigen wereld is. Het is een virtuele wereld, waarop ieder vrijblijvend en anoniem, met een zelfgemaakte of zijn echte identiteit zich kan bewegen en profileren. Het is nadrukkelijk aanwezig in de Westerse wereld.
Je kunt het gebruiken als vlucht uit de werkelijkheid, als middel van plezier en genot, als tijdverdrijf, als gebruiksvoorwerp. We kunnen spreken, schreeuwen, zwijgen, kletsen.
Maar moeten we spreken, of mogen we ook zwijgen? Hoe maken wij gebruik van de virtuele wereld? Welke keuzes maak jij in de omgang met het internet?

2. Analyse


Positief Velen van ons maken dankbaar gebruik van het internet. Zo kunt je gemakkelijk en goedkoop producten met elkaar vergelijken en aanschaffen. Je kunt je bankzaken regelen. Communicatie gaat sneller en directer, wat het efficiënter en meer adequaat kan maken. Communicatie is mogelijk met familie en vrienden in Canada, zelfs met live video contact erbij. Gezamenlijke Bijbelstudie is mogelijk via het internet, zoals een bijbelstudievereniging in Zwolle doet met iemand uit Zuid-Afrika. Maar ook is het maken, bewerken en delen van documenten zeer eenvoudig en heeft het vrij snel een professionele uitstraling, althans als je er een beetje handig mee bent. Je bent snel op de hoogte van het nieuws over de hele wereld.
Zo zijn er nog meer dingen te noemen. Er zijn gigantisch veel mogelijkheden. Positieve mogelijkheden en uitdagingen.

Naast deze positieve dingen zijn er gevaren die ons door internet bedreigen. Ik wil een aantal van de belangrijkste gevaren bij langs gaan.

Openheid In de wereld om ons heen is er een gigantische openheid. En die openheid wordt vooral positief beoordeeld. Zo zijn er bijvoorbeeld in het huis van Osama Bin Laden 6000 documenten gevonden, waarvan 17 brieven zijn gepubliceerd op het internet. Iedereen kan het lezen.
Een ander voorbeeld: via Wikileaks heeft de heer Assange geheime documenten van onder andere het Amerikaanse leger online gezet. Iedereen kon zien dat een beschieting van het Amerikaanse leger de verkeerde mensen raakte. De filosofie achter Wikileaks is: openheid zal de wereld beter en leefbaarder maken.
Nog een voorbeeld vanuit onze eigen kerkgeschiedenis. Documenten die niet voor het publiek bestemd zijn, worden op het internet gezet of rond gemaild. Zo wil men aantonen dat hen echt onrecht is aangedaan.

Deze voorbeelden zijn natuurlijk heel verschillend. Maar de overeenkomst is dat openheid als een heel groot goed wordt beschouwd. Zelfs ten koste van geheimhouding gaat men documenten of beelden toonbaar en leesbaar maken voor iedereen. Men denkt dat de openheid de wereld zal redden. Als alle informatie en kennis maar beschikbaar is, dan worden we sterker en beter en wordt de wereld leefbaarder.
Gezagsverhoudingen spelen daarbij eigenlijk een ondergeschikte rol. Dat zien we bij Wikileaks en in het voorbeeld uit onze kerkgeschiedenis. In het klein kunnen we dat merken op de Social Media, zoals Facebook en Twitter. Daar kan iedereen op iedereen reageren en je kan elkaars profiel bekijken. Iedereen kan allemansvriend zijn, of iemand nu minister is, professor of student. De ministers zetten nog tijdens het debat op Twitter wat ze ervan vinden. Weer geldt: openheid is alles waard.

Schaamteloosheid Als tweede noemen we de schaamteloosheid. Men gaat ver voorbij de grenzen van schaamte en privé. Ik denk hierbij aan erotische en pornografische sites die een muisklik van ons verwijderd zijn. Met daarbij het gevaar van verslaving aan het bekijken van die sites. Verder is er de zonde van roddel, geruchten en inbreuk op privacy. Denk aan de geruchten die op het internet in het rond gingen naar aanleiding van het ongeval van onze prins Friso. Of ongepaste foto’s of vervelende verhalen die scholieren soms van elkaar op het internet zetten, om elkaar te pesten.
Door de Moderne Media is de wereld dichtbij. Alle roddels, verleidingen, leugens en kwaadsprekerij is op het internet een muisklik ver weg. Alles is publiek.
Een gevolg hiervan is dat er op het internet geen taboes zijn. Alles moet kunnen, alles moet bespreekbaar en zichtbaar zijn. Wat dit betreft is internet en zijn de sociale media een spiegel van de samenleving, met alle zondige en afschuwelijke kanten ervan. Verleidelijke foto’s of zondige ideeën of gedachten kan je ook met elkaar delen. Onder het mom van meningsvrijheid, het uitleven van onszelf, opvoeding en educatie is haast alles toegestaan.

Anonimiteit Ten derde is er anonimiteit op het internet. Ieder kan vrijblijvend en anoniem rondkijken. Ieder kan de grote virtuele wereld bekijken en zeggen wat hij wil, zonder daar persoonlijk op bevraagd of beoordeeld te worden. De sociale controle is weg en alles is mogelijk. Door anonimiteit is het gemakkelijk om te denken dat je geen verantwoording hoeft af te leggen voor wat je ziet of zegt. De functie van het geweten is dan feitelijk verdwenen. Dit geldt voor de wereld, maar ook voor onszelf. Daarom is anonimiteit een groot gevaar van het internet.

Vrijblijvendheid Vrijblijvend. Dat woord past bij het internet en de sociale media. Je kan alles zien en lezen, je kan van heel veel sites lid worden. Maar nergens ben je echt gebonden. MySpace was ongeveer twee jaren geleden een gigant. Nu is Facebook enorm, terwijl MySpace gehalveerd is. Er is geen garantie dat dit niet gebeurt bij Facebook.
De vrijblijvendheid zorgt ervoor dat alles heel bewegelijk en flexibel is. En het maakt het jachtig, iedereen zal zijn best moeten doen om de kijkers vast te houden, zodat het aantal bezoekers van de site hoog blijft. Want dat brengt geld, roem en aanzien in het laatje.

Beleving Bij de vrijblijvendheid moeten we daarom noemen het gericht zijn op de beleving. Dat is een middel om mensen te blijven boeien. Een site of een profiel moet er mooi uitzien, anders is het niet meer interessant om te bekijken. Het moet niet alleen gebruikersvriendelijk zijn, maar ook aantrekkelijk. Er moet iets gebeuren, je moet geraakt worden in je gevoel en emotie, anders is het niet interessant. De beeldcultuur van onze maatschappij komt hier duidelijk naar voren.

Nabijheid Doordat internet op de mobiele telefoon beschikbaar is, is alles ook direct en altijd beschikbaar. De virtuele wereld zit door het mobieltje feitelijk in onze broekzak. Overal kunnen we heen surfen. De opkomst van internet op onze mobiele telefoon heeft een versterkende functie. Het is als het ware een katalysator. Alle positieve en negatieve elementen die we al genoemd hebben komen nog sneller binnen onze mogelijkheden te liggen. Ons banksaldo is snel gecontroleerd. Maar ook roddel gebeurt nog gemakkelijker. Zondige en verleidelijke beelden zijn sneller te bekijken. Rare foto´s van vrienden of situaties zijn nog gemakkelijker gemaakt en verzonden etc..

Tijdsverspilling Door constant toegang te hebben tot het internet is het heel gemakkelijk om er veel tijd aan te besteden. Even kijken op nu.nl. Even de mail checken. Even twitteren of andermans twitter bekijken. Berichtje zus, nieuwtje zo. Afleiding is er genoeg. Sommige mensen kunnen dat ook nog allemaal tegelijk. Msn-en, twitteren, nieuws lezen én het huiswerk maken. Dat noemt men dan ´multitasken´.

Tot zover de beschrijving van de meest gevaarlijke kanten van Moderne Media. In het volgende artikel zullen we tot een beoordeling komen.